🏛️ شکوه کهن در قلب بروجرد!
✨ مسجد جامع بروجرد، یادگاری جاودانه از قرون نخستین اسلامی در لرستان، از جمله بناهایی است که روح تاریخ در آن زنده است. این مسجد نه تنها محلی برای عبادت، بلکه آیینه‌ای از شکوه هنر معماری ایرانی‌اسلامی است. پروژه مرمت این اثر، تلاشی است برای بازآفرینی عظمت گذشته و پاسداری از فرهنگ کهن ایران. در این طرح، با استفاده از جدیدترین روش‌های علمی و فنی، اصالت بنا حفظ شده و در عین حال جلوه‌ای تازه به آن بخشیده شده است. زیبایی خشت‌ها، ظرافت گچ‌بری‌ها و استحکام سازه‌ها، جلوه‌ای از هم‌نشینی هنر و ایمان را به نمایش می‌گذارد. این پروژه فرصتی است تا علاقه‌مندان میراث فرهنگی، با شکوه یکی از کهن‌ترین مساجد ایران آشنا شوند و حس جاودانگی را لمس کنند. 🕌
📖 مرمت و احیای هویت تاریخی
مرمت مسجد جامع بروجرد با هدف بازآفرینی و حفظ اصالت معماری انجام شده است. این مسجد که بر پایه‌های تاریخی قرن دوم هجری بنا شده، از دوره‌های مختلف تاریخی عبور کرده و دچار آسیب‌های متعددی شده بود. در این پروژه، اصول علمی مرمت به‌گونه‌ای به کار رفته تا جزئیات سازه‌ای و تزئینی آن حفظ شود. بخش‌هایی چون ایوان جنوبی، گنبدخانه و شبستان با مصالح سنتی و روش‌های بومی بازسازی شدند تا پیوندی میان گذشته و حال برقرار شود.
🧱 شناخت و تحلیل ساختار تاریخی
پیش از شروع عملیات مرمت، مطالعات دقیقی درباره ساختار، جنس مصالح، و نحوه آسیب‌دیدگی بنا انجام شد. این مطالعات نشان داد که مسجد جامع بروجرد ترکیبی از مصالح آجر، گچ، سنگ و چوب است و سیستم سازه‌ای آن بر پایه طاق و گنبدهای باربر طراحی شده. عوامل مخرب رطوبتی، زلزله و فرسایش مصالح بیشترین آسیب را وارد کرده بودند. با شناخت این چالش‌ها، طرحی جامع برای احیای پایداری سازه و حفظ تزئینات اصیل بنا تدوین شد.
🛠️ آسیب‌شناسی و راهکارهای مرمتی
در بررسی‌های انجام‌شده، آسیب‌هایی چون ترک‌های سازه‌ای، ریزش گچ‌بری‌ها، فرسایش کاشی‌ها و نفوذ رطوبت در پایه دیوارها مشاهده شد. برای رفع این مشکلات، از تکنیک‌های مرمت سنتی مانند تزریق دوغاب آهک، مقاوم‌سازی با میل‌گردهای نامرئی و بازسازی گچ‌بری‌ها با ملات سنتی استفاده شد. همچنین سیستم زهکشی اطراف مسجد برای جلوگیری از نفوذ آب اصلاح شد. تمام مراحل مرمت با دقت و نظارت متخصصان میراث فرهنگی صورت گرفت تا اصالت تاریخی اثر حفظ شود. ⚒️
🌿 ویژگی‌های معماری مسجد جامع بروجرد
معماری این مسجد، ترکیبی از سبک‌های سلجوقی و ایلخانی است و نمونه‌ای شاخص از تلفیق هنر و دین در دوره اسلامی محسوب می‌شود. فضای داخلی شامل شبستان وسیع، محراب گچ‌بری‌شده، گنبد دوپوسته آجری و ایوانی باشکوه در ضلع جنوبی است. تزئینات هندسی، کاشی‌کاری‌ها و کتیبه‌های قرآنی جلوه‌ای از هنر اسلامی را در خود دارد. نورگیری طبیعی در شبستان از طریق پنجره‌های مشبک و روزنه‌های گنبد، فضایی روحانی و آرامش‌بخش پدید می‌آورد. در مرمت بنا، تلاش شده تا تمام این ویژگی‌ها با وفاداری کامل بازسازی و حفظ شوند. 🧩
🛠️ آسیب‌شناسی و راهکارهای مرمتی
در بررسی‌های انجام‌شده، آسیب‌هایی چون ترک‌های سازه‌ای، ریزش گچ‌بری‌ها، فرسایش کاشی‌ها و نفوذ رطوبت در پایه دیوارها مشاهده شد. برای رفع این مشکلات، از تکنیک‌های مرمت سنتی مانند تزریق دوغاب آهک، مقاوم‌سازی با میل‌گردهای نامرئی و بازسازی گچ‌بری‌ها با ملات سنتی استفاده شد. همچنین سیستم زهکشی اطراف مسجد برای جلوگیری از نفوذ آب اصلاح شد. تمام مراحل مرمت با دقت و نظارت متخصصان میراث فرهنگی صورت گرفت تا اصالت تاریخی اثر حفظ شود. ⚒️
🏗️ طرح احیا و کاربری فرهنگی
در طرح احیای مسجد جامع بروجرد، رویکردی فرهنگی و آموزشی در نظر گرفته شده است. در کنار کاربری مذهبی، فضاهایی برای بازدید گردشگران، پژوهش‌های تاریخی و برگزاری رویدادهای فرهنگی پیش‌بینی شده تا مسجد به مرکزی زنده و پویا تبدیل شود. نورپردازی‌های شبانه، بازسازی ایوان‌ها و سامان‌دهی محوطه پیرامونی، جلوه‌ای نو به این بنای تاریخی بخشیده و زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرده است. 🌟