فهرست مطالب

مقدمه ای در مورد شهر همدان :

✅ جغرافیای استان همدان
✅ همدان از زمان مادها تا قاجاریه
✅ همدان دوره قاجاریه
✅ همدان در تاریخ معاصر
✅ وضعیت آب های استان همدان
✅ نقشه ی شهر همدان و رودخانه های آن در سال 1919 میلادی
✅ نقشه ی شهر همدان در دوره ی تیموری بر روی شبکه خیابان کشی امروزی
✅ تصویری از شهر همدان در دوره ی قاجار با برج و بارو کهندژ
✅ نقشه قدیمی شهر همدان در سال 1851م

بررسی گنبد علویان :

✅ موقعیت گنبد علویان
✅ ثبت ملی
✅ تاریخچه گنبد علویان
✅ گنبد علویان پس از ازاد کردن بافت پیرامون
✅ معماری مغولی یا سلجوقی ؟
✅ مقایسه با گنبدهای تاریخی دیگر
✅ گنبد سرخ مراغه
✅ مشخصات معماری
✅ جبهه شمالی بنا
✅ تزئینات گچبری
✅ نقوش برجسته گل و بوته و اشکال هندسی در سر در ورودی گنبد علویان
✅ برجسته کاری های آجری
✅ آجر کاری بیرونی گنبد علویان
✅ گچ‌بری‌های گنبد علویان
✅ نمای روبروی گنبد علویان
✅ محراب گنبد
✅ سرداب گنبد علویان
✅ ورودی بیرونی گنبد علویان به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری همدان
✅ شکل دهی مجدد پوشش بنا
✅ مصالح اصلی مورد استفاده در گنبد علویان

تصاویری از نقشه ها ، پلان ها ، برش ها و … گنبد علویان :

✅ پلان اصلی
✅ پلان سردابه
✅ نمای شرقی
✅ ورودی بنا ، نمای شمالی
✅ نمای غربی
✅ برش
✅ نقشه بنا
✅ نمای کلی گنبد علویان، دید رو به جنوب شرق
✅ تزیینات درگاه ورودی بنا
✅ تزئینات گچبری درگاه ورودی بنا
✅ تزئینات گره سازی آجری در قسمت فوقانی درگاه ورودی بنا
✅ نمایش کتیبه درگاه ورودی بنا
✅ طرح های آجرکاری تزئینی در نمای ورودی بنا
✅ جزئیات طرح های آجرکاری تزیینی در نمای بیرونی بنا
✅ آجرکاری تزئینی معقلی بر قوس درگاه ورودی بنا
✅ تزیینات آجرکاری طاق نماهای ضلع جنوبی بنا
✅ تزیینات آجرکاری طاق نماهای ضلع شرقی بنا
✅ جزییات آجرکاری تزئینی در طاق نماهای ضلع شرقی بنا
✅ جزییات آجرکاری تزئینی در طاق نماهای ضلع غربی بنا
✅ تزیینات آجرکاری طاق نماهای ضلع غربی بنا
✅ جزییات آجرکاری تزئینی در طاق نماهای ضلع شرقی بنا
✅ نقوش تزیینی گچبری طاق نماهای ضلع غربی داخل بنا
✅ نقوش تزیینی گچبری طاق نماهای ضلع شمالی داخل بنا
✅ نقوش تزیینی گچبری طاق نماهای ضلع شرقی داخل بنا
✅ نقوش تزیینی گچبری طاق نماهای ضلع جنوبی داخل بنا
✅ نقوش تزئینی گچبری ستونک های طاق نمای میانی، ضلع جنوبی داخل بنا (محراب)
✅ نقوش و طرح های گچبری در طاق نمای جنوبی، ضلع شرقی داخل بنا
✅ نقوش تزیینی گچبری ستونک های طرفین طاق نماهای میانی ضلع شرقی داخل بنا
✅ جزئیات نقوش و طرح های تزئینی گچبری محراب بنا
✅ نقش های سوزنی در تزیینات گچبری برجسته داخل بنا
✅ نقش مایه های تزیینی گچبری در محراب بنا
✅ نقوش تزئینی گچبری ستونک های ضلع شرقی محراب
✅ طاق نمای زیرین محراب گنبد علویان

آسیب شناسی :

✅ عکس موجود قبل از مرمت
✅ تخریب گنبد
✅ گنبد علویان در اوایل دوران قاجار
✅ تصاویری از قبل از مرمت گنبد علویان
✅ نم و رطوبت
✅ آسیب : پودر مانند و نرم شدن گچبری ها
✅ آسیب: از بین رفتن اجرکاری های نمای خارجی
✅ آسیب : تخریب آجرکاری ها و گچبری ها و تیره شدن آنها
✅ آسیب : پودر شدن گچبری ها و آجرکاری ها و خالی شدن بندکشی های آجرها
✅ آسیب : خراشیدگی روی دیوارها و افزایش رطوبت
✅ آسیب : از بین رفتن آجرها و گچبری های پای دیوارها
✅ آسیب : تیره شدن و ریختن گچبری ها
✅ آسیب : تغییر رنگ و پودر شدن آجرها
✅ آسیب : کنده شدن کاشی های قبر علویان
✅ آسیب : سفیدک زدن مصالح

تصاویری از نقشه های بازسازی ، مرمت و مستند سازی گنبد علویان :

✅ نمای شرقی گنبد علویان پس از مستندسازی
✅ طاق نمای شماره 8 پس از مستندسازی
✅ طاق نمای شماره 10 پس از مستندسازی
✅ برش شمالی جنوبی بنا بعد از مستند سازی
✅ تصویر مستندسازی سه بعدی مرئی گنبد علویان
✅ نمای جنوبی گنبد علویان بعد از مستند سازی
✅ تصاویری از مراحل مرمت گنبد علویان

🧱 ویژگی‌های معماری گنبد علویان

(🟤 ساختار چهارضلعی مستحکم

گنبد علویان دارای پلان چهارضلعی با استحکام بالاست که آن را از بسیاری از بناهای سلجوقی متمایز می‌کند.

🟤 آجرکاری‌های اصیل دوران سلجوقی

نمای بیرونی با ترکیبی از آجرکاری‌های برجسته و فرورفته طراحی شده که هندسه دوره سلجوقی را بازتاب می‌دهد.

🟤 گچ‌بری‌های بی‌همتای میانی

تزئینات داخلی شامل نقوش اسلیمی، خطوط کوفی و حاشیه‌های گیاهی است که از نظر هنری کم‌نظیرند.

🟤 ایوانچه‌های بیرونی

ایوانچه‌های تزئینی اطراف بنا علاوه‌بر زیبایی، نقش استحکام‌بخش نیز دارند.

🟤 ستون‌های گوشه‌ای استوار

چهار ستون گوشه‌ای با تزئینات خاص، فرم بنا را کامل و آن را از نظر بصری سنگین و قدرتمند کرده‌اند.

🟤 نورگیری طبیعی

ورودی‌ها و منافذ محدود بنا به‌گونه‌ای طراحی شدند که نور طبیعی با لطافت وارد فضا شود.

🟤 گنبد از‌دست‌رفته

گنبد اصلی بنا در دوره‌های تاریخی از بین رفته اما ساختار زیرین آن هنوز روایتگر شکوه گذشته است.

🟤 سرداب تاریخی

سرداب بنا علاوه بر نقش مذهبی، اهمیت سازه‌ای و اقلیمی داشته است.

🟤 هندسه متعادل

تعادل میان خطوط عمودی و افقی باعث ایجاد ریتم بصری خاصی در بنا شده است.

🟤 اصالت در مصالح

استفاده از آجر، ملات‌های سنتی و گچ‌های دست‌ساز اصیل‌ترین ویژگی بناست.

📝 جمع‌بندی

مرمت گنبد علویان همدان یک نمونه ارزشمند از احیای میراث معماری ایرانی است؛ فرآیندی که اصالت را حفظ کرد، زیبایی را بازگرداند و شکوه معماری سلجوقی را برای نسل‌های بعد آشکار ساخت. این اثر اکنون به‌عنوان یک مقصد مهم فرهنگی و تاریخی، فرصتی برای لمس گذشته و تجربه یک هنر ماندگار فراهم کرده است.