فهرست مطالب
✅ مقدمه
✅ خصوصیات جغرافیایی زنجان
✅ خصوصیات آب و هوایی منطقه
✅ بررسی باد در شهر زنجان
✅ اوضاع زمین شناسی شهرستان زنجان
✅ خصوصیات بافت شهری و روستایی زنجان
✅ وجه تسمیه زنجان
✅ بافت و سیمای شهری
✅ حرکت آبهای سطحی در معابر فرعی
✅ مطالعات جغرافیایی
✅ موقعیت قرار گیری بنا
✅ همسایگی ها و همجواریها
✅ کروکی و دسترسی بنا
✅ مطالعات تاریخی
✅ بررسی سازه ای
✅ مصالح
✅ آجر
✅ خشت چوب سنگ ملات پی جرزها
✅ پوشش
✅ سازه های تاقی
✅ پوشش تخت
✅ پوشش الحاقی
✅ عایق بندی بنا
✅ عایق کاری بام به شیوه سنتی
✅ معرفی تزئینات
✅ کار بندی
✅ آسیب شناسی
✅ آسیب در قوس و در تاق
✅ جدول آسیب شناسی سرای حاج علی قلی
✅ جداول آسیب شناسی
✅ مسائل باز سازی ساختمان ها با سازه ی آجری
✅ کارهای نخستین در طرح باز سازی
✅ آزمایش سازه ها
✅ باز سازی بخشی از ساختمان
✅ ساخت کناره های باز شو
✅ ساخت نعل درگاه
✅ نعل درگاه با تیرهای بتن مسلح
✅ نعل درگاههای نزدیک به هم
✅ گشودن باز شوهای قوسی شکل
✅ زیر سازی دیوار
✅ باز سازی کامل ساختمان
✅ روش های ویژه پایدار کردن
✅ پایدار کردن شالوده های آجری با زیر شمع های مسلح
✅ مقاوم سازی
✅ تعمیر دیوار
✅ مرمت شکاف های بزرگ
✅ تعمیر و مقاوم سازی محل تقاطع دیوارها
✅ مقاوم سازی فونداسیون ها
✅ مرمت بنا
✅ انواع مرمت
✅ مرمت و احیا
✅ کاربری گذشته سرای حاج علی قلی
✅ کاربری کنونی سرای حاج علی قلی
✅ کاربری پیشنهادی و طرح مرمت
ویژگی‌های معماری بنا
سرای حاج علی قلی با معماری منحصربه‌فرد خود، نشان‌دهنده اوج هنر بازارسازی سنتی ایران است. ورودی سرا با قوس‌های آجری و تزئینات ساده اما چشم‌نواز، مخاطب را به درون فضایی آرام دعوت می‌کند. حیاط مرکزی، قلب تپنده بناست که حجره‌ها به‌صورت منظم پیرامون آن قرار گرفته‌اند و حس نظم و هماهنگی را القا می‌کنند. وجود حوض سنگی در میانه حیاط، علاوه بر زیبایی، نقشی اقلیمی در خنک‌سازی فضا ایفا می‌کرده است. سقف‌ها با طاق‌های ضربی و پوشش‌های آجری ساخته شده‌اند که جلوه‌ای مقاوم و ماندگار به بنا بخشیده است. نورگیرهای کوچک و پنجره‌های مشبک، فضای داخلی حجره‌ها را روشن و دلنشین می‌سازند. معماری سرا به‌گونه‌ای است که نیازهای اقتصادی و اجتماعی زمان خود را پاسخ می‌داد و در عین حال زیبایی و شکوه ایرانی را حفظ می‌کرد. استفاده از آجر و گچ در نمای دیوارها، ترکیبی اصیل از مصالح بومی را به نمایش می‌گذارد. معماری سرا نشان می‌دهد که چگونه کارکرد و زیبایی می‌توانند در یک مجموعه تجاری-اجتماعی در کنار هم قرار گیرند. تزیینات ساده اما متناسب با روح بنا، حس آرامش و صمیمیت را تقویت می‌کند. تقارن و تناسب در طراحی سرا، حس انسجام و هویت را به مخاطب منتقل می‌نماید. حجره‌ها با ابعاد متفاوت، پاسخگوی نیازهای متنوع بازاریان بوده‌اند. ارتباط میان فضاهای داخلی و بیرونی سرا، نشان از دقت در طراحی کاربری دارد. در مجموع، این سرا جلوه‌ای از خرد معماران ایرانی در پیوند زیبایی‌شناسی و عملکرد است.
جمع‌بندی
سرای حاج علی قلی نمونه‌ای درخشان از معماری سنتی ایران است که هم در جنبه‌های کاربردی و هم در جلوه‌های زیبایی‌شناسانه، ارزشمند و بی‌بدیل به شمار می‌رود. آشنایی با این سرا، فرصتی برای درک بهتر تاریخ، فرهنگ و هنر معماری ایران است و مطالعه آن می‌تواند برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی بسیار الهام‌بخش باشد.