کهن قلعه اردبیل یکی از نمونه‌های ارزشمند معماری دفاعی ایران است که ترکیبی از هوشمندی سازه‌ای و بهره‌گیری از شرایط طبیعی را به نمایش می‌گذارد. این مجموعه با دیوارهای مستحکم و برج‌های دیده‌بانی، به گونه‌ای طراحی شده که هم امنیت را تضمین کند و هم چشم‌اندازی کامل بر اطراف داشته باشد. استفاده از مصالح بومی، هارمونی خاصی بین بنا و محیط طبیعی ایجاد کرده است. مسیرهای ارتباطی درون قلعه با نظم و کارکرد مشخص طراحی شده‌اند تا دسترسی سریع به بخش‌های اصلی ممکن باشد. وجود فضاهای خدماتی و نظامی در بخش‌های مجزا، بیانگر برنامه‌ریزی دقیق معماران آن دوران است. تناسب هندسی فضاها و توجه به اصول دفاعی، این بنا را به اثری بی‌بدیل در تاریخ معماری نظامی بدل کرده است. ترکیب معماری کارکردی با زیبایی‌شناسی ساده، روح اصالت را در جای‌جای این اثر زنده نگه داشته است. این مجموعه سندی زنده از تاریخ و فرهنگ کهن منطقه اردبیل به شمار می‌رود.