💧 باززنده شدن روح آب و آینه در بهبهان
🌿 مقدمه
در قلب شهر تاریخی بهبهان، دو یادگار جاودانه از شکوه معماری ایرانی یعنی حمام بکان و حمام ارجان هنوز زمزمه‌ی آب و صدای زندگی در خود دارند. این بناها نه تنها محلی برای شست‌وشو، بلکه نمادی از فرهنگ، تعامل اجتماعی و زیبایی‌شناسی ایرانی در دوران گذشته‌اند. پروژه‌ی مرمت و احیای این حمام‌ها تلاشی است برای بازگرداندن جان به دیوارهایی که قرن‌ها شاهد آیین‌های زندگی مردم بوده‌اند. در این مسیر، هدف تنها بازسازی کالبد نیست؛ بلکه احیای روح و معنا در دل تاریخی است که هنوز می‌تپد. این طرح، ترکیبی از علم مرمت، زیبایی معماری و عشق به میراث فرهنگی است.
🏛️ اهمیت مرمت و احیای حمام‌های تاریخی
مرمت این حمام‌ها در واقع احیای هویت گمشده‌ی شهر بهبهان است. در گذشته، حمام‌ها نقش مهمی در تعاملات اجتماعی و فرهنگی مردم داشتند و اکنون نیز می‌توانند به فضاهایی زنده، فرهنگی و گردشگری تبدیل شوند. حمام بکان با معماری منسجم خود و حمام ارجان با تزئینات آجری و گچبری‌های ظریف، نمونه‌هایی ارزشمند از مهندسی اقلیمی در جنوب ایران‌اند. بازسازی این بناها علاوه بر حفظ میراث تاریخی، می‌تواند جریانی از گردشگری فرهنگی و اقتصادی در منطقه ایجاد کند. در این فرآیند، از مصالح بومی، فنون سنتی و اصول علمی حفاظت استفاده می‌شود تا اصالت و زیبایی بناها حفظ گردد.
🕯️ ارزش فرهنگی و اجتماعی بنا
این حمام‌ها بخشی از حافظه‌ی تاریخی مردم بهبهان هستند؛ مکانی که داستان‌ها، دیدارها و آیین‌های روزمره در آن شکل می‌گرفت. با مرمت این دو بنا، نه تنها کالبد فیزیکی احیا می‌شود بلکه بخشی از هویت اجتماعی و فرهنگی شهر نیز بازمی‌گردد. تبدیل این حمام‌ها به فضاهای فرهنگی، نمایشگاه‌های هنری و موزه‌های زنده، می‌تواند پیوندی میان گذشته و حال ایجاد کند. احیای حمام بکان و ارجان فرصتی است تا نسل امروز با فرهنگ سنتی خود دوباره آشنا شود و ارزش میراث نیاکان را لمس کند.
🪶 طرح مرمت و اهداف باززنده‌سازی
هدف از مرمت، تنها بازسازی ظاهر نیست، بلکه بازگرداندن عملکرد و معنا به فضا است. در طرح مرمت، سازه‌ها مستحکم‌سازی می‌شوند، تزئینات حفظ و بازآفرینی می‌گردند و مسیرهای آب و تهویه بازسازی می‌شوند. در احیای عملکردی، فضاهایی برای گردشگری فرهنگی، نمایشگاه‌های هنری و کارگاه‌های سنتی پیش‌بینی شده است. این باززنده‌سازی با بهره‌گیری از اصول توسعه پایدار، انرژی‌های طبیعی و حفظ اصالت بومی انجام می‌گیرد تا این حمام‌ها به الگویی از هم‌زیستی سنت و مدرنیته تبدیل شوند.
🧩 ویژگی‌های معماری
حمام‌ها دارای پلان متقارن و مسیر حرکتی تدریجی از فضای سرد به گرم هستند. گنبدها با قوس‌های جناغی طراحی شده‌اند تا رطوبت به‌درستی تهویه شود. خزینه‌ها با ملات ساروج ضدآب پوشیده شده و کف‌سازی‌ها از آجر فشاری و سنگ محلی است. نورگیرهای سقف با شیشه‌های محدب طراحی شده تا هم نور را عبور دهند و هم حرارت را کنترل کنند. طاق‌ها، کاربندی‌ها و نقوش هندسی در تزئینات داخلی، بیانگر ترکیب زیبایی و عملکرد در معماری ایرانی‌اند.