خانه پروین اعتصامی یکی از ماندگارترین آثار معماری مسکونی دوران قاجار در تبریز است که با ساختاری ساده، منظم و اصیل، روح زندگی شاعرانه را در دل معماری ایرانی جای داده است. این بنا با حیاط مستطیلی، ورودی شاخص، ایوان‌های آجری و پنجره‌های بلند با قوس نیم‌دایره، به‌وضوح نشانه‌های معماری قاجاری را در خود دارد. طراحی درونگرا و چرخش عملکرد فضاها حول حیاط مرکزی، نشان از انطباق کامل با اقلیم سرد تبریز دارد. معماری خانه با سازمان‌دهی فضایی دقیق، تفکیک عملکردی اتاق‌ها، مسیرهای سیرکولاسیون روشن و هندسه‌ای قابل پیش‌بینی، فضای زندگی شاعر را به‌خوبی پشتیبانی می‌کرده است. استفاده از مصالح بومی، مانند آجر و چوب، جلوه‌ای گرم و صمیمی به نماها بخشیده است. پنجره‌های چوبی، درب‌های گره‌چینی‌شده و پلکان آجری، ترکیبی از ظرافت و کارآمدی را شکل داده‌اند. این خانه نه‌فقط سکونتگاهی ساده، بلکه بازتابی از شخصیت فرهنگی و ادبی صاحب‌نام آن بوده است.